រដ្ឋាភិបាលកំពុងផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងបច្ចេកទេសដោយឥតគិតថ្លៃដល់យុវជនចំនួន 1.5 លាននាក់មកពីគ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើម TVET 1.5M ក្នុងគោលបំណងបំពាក់ឱ្យពួកគេនូវជំនាញដែលត្រូវការ ដើម្បីទទួលបានការងារកាន់តែប្រសើរ និងលើកកម្ពស់ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី រយៈពេលពីរឆ្នាំ និងការចុះឈ្មោះចូលរៀននៅតែយឺត។
ទោះបីជាមានការខិតខំប្រឹងប្រែងដោយវិទ្យាស្ថានអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស (TVET) ក្នុងការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលផ្អែកលើសមត្ថភាពដោយឥតគិតថ្លៃ ដែលផ្តោតលើការបំពាក់បំប៉នដល់ជនក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះជាមួយនឹងជំនាញបច្ចេកទេស និងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ដើម្បីបំពេញតម្រូវការការងារនាពេលអនាគត ការចុះឈ្មោះចូលរៀនមានភាពយឺតយ៉ាវ។
កម្មវិធី TVET 1.5M មានគោលបំណងផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈដល់យុវជនចំនួន 1.5 លាននាក់ មកពីគ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ ហើយត្រូវបានអនុវត្តដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសប្រារព្ធទិវាជាតិ TVET លើកទី 6 នៅថ្ងៃទី 15 និង 16 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2023 នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ រាជធានីភ្នំពេញ។
Kiripost បាននិយាយជាមួយលោក Sun Mesa អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ (MLVT) សម្រាប់ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពស្តីពីការចុះឈ្មោះសិស្ស។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា ខណៈអត្រាបច្ចុប្បន្ននៅតែមានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់បើធៀបនឹងឆ្នាំមុនដែលកម្មវិធីនេះបានចាប់ផ្ដើម។
តាមរយៈ TVET 1.5M មកទល់ពេលនេះ យុវជន និងគ្រួសារងាយរងគ្រោះចំនួន 300,000 នាក់បានចុះឈ្មោះចូលរៀនជំនាញបច្ចេកទេស និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ Mesa ជាមួយ Kiripost។
លោកថា ក្រសួងក៏កំពុងធ្វើការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីកម្មវិធីនេះនៅតាមសហគមន៍ជនបទ ដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ និងលើកទឹកចិត្តយុវជនឲ្យចូលរួមកាន់តែច្រើនឡើង។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “សម្រាប់អ្នកដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងការលំបាកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ពួកគេត្រូវការបន្តធ្វើការ ហើយយើងមិនអាចសុំឱ្យពួកគេឈប់ដើម្បីចូលរួម TVET បានទេ” ដោយបន្ថែមថា MLVT ផ្តល់នូវការរៀបចំដែលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេរក្សាការងាររបស់ពួកគេនៅពេលចុះឈ្មោះក្នុងកម្មវិធី TVET ជាមួយនឹងកាលវិភាគដែលអាចបត់បែនបាន។
កម្មវិធី TVET
យោងតាម MLVT TVET មានវិទ្យាស្ថានសាធារណៈចំនួន 38 ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ក្រសួង ដែលមានទីតាំងនៅរាជធានី និងខេត្ត។ ពួកគេផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសវិជ្ជាជីវៈដល់សិក្ខាកាម សិស្សានុសិស្ស និងយុវជន ក្នុងគោលបំណងបំពាក់ឱ្យពួកគេនូវជំនាញបច្ចេកទេសដែលមានតម្រូវការខ្ពស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត។
វិទ្យាស្ថាន TVET ផ្តល់វគ្គសិក្សាខ្លី និងវែង។ វគ្គខ្លីរយៈពេលមួយសប្តាហ៍គ្របដណ្តប់លើមុខវិជ្ជាជាច្រើន រួមទាំងការដំឡើងអគ្គិសនី ការជួសជុលយានយន្ត ហាងនំប៉័ង និងការចិញ្ចឹមសត្វ។ ពួកគេធ្វើឡើងនៅក្នុងសាលារៀន និងក្នុងសហគមន៍។
វគ្គសិក្សាវែងដែលដំណើរការរយៈពេលមួយឆ្នាំនិងច្រើនជាងនេះរួមមានស្ថាបត្យកម្ម សំណង់ស៊ីវិល អេឡិចត្រូនិក មេកានិច គណនេយ្យ វិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ ទូរគមនាគមន៍ ធុរកិច្ច និងទេសចរណ៍។
លោក Mesa មានប្រសាសន៍ថា “តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើម TVET 1.5M រដ្ឋាភិបាលផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំខែដល់សិស្សចំនួន 280,000 រៀល សម្រាប់រយៈពេល 4 ខែក្នុងអំឡុងពេលសិក្សារបស់ពួកគេ” ។
លោក ហុង វណ្ណៈ អ្នកស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានចាត់ទុកអត្រាចុះឈ្មោះចូលរៀនយឺតដោយសារកត្តាជាច្រើន រួមទាំងតម្រូវការគោលនយោបាយតឹងរឹង។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា បញ្ហាសំខាន់មួយគឺថា បុគ្គលមកពីគ្រួសារក្រីក្រច្រើនតែខ្វះការបញ្ជាក់ឬការវាយតម្លៃចាំបាច់ដើម្បីមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់។
លោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា MLVT អនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គលចុះឈ្មោះចូលរៀនដោយមិនចាំបាច់មានឯកសារដើម្បីបញ្ជាក់ពីស្ថានភាពរបស់ពួកគេថាជាអ្នកក្រ ឬងាយរងគ្រោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ វានឹងមានប្រយោជន៍ក្នុងការស្ទាបស្ទង់ចំណាប់អារម្មណ៍របស់មនុស្សពេញវ័យក្នុងការបន្តការសិក្សារបស់ពួកគេ និងអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេចុះឈ្មោះចូលរៀន។
វណ្ណៈបន្ថែមថា MLVT គួរតែអនុវត្តគោលនយោបាយដ៏រឹងមាំ ដើម្បីធានាថាសិស្សានុសិស្សនៅតែចូលរួម និងបញ្ចប់ការសិក្សាដោយជោគជ័យពីកម្មវិធី TVET ។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា គំនិតផ្តួចផ្តើម TVET 1.5M បានដំណើរការអស់រយៈពេលជាងពីរឆ្នាំហើយ ហើយនៅតែប្រឈមនឹងការចុះឈ្មោះសិស្សយឺតនៅឡើយ។ នេះតំណាងឱ្យការខាតបង់យ៉ាងសំខាន់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
លោក វណ្ណៈ បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ល្បឿនដ៏យឺតនេះក៏ជះឥទ្ធិពលដល់គោលដៅរបស់កម្ពុជាក្នុងការក្លាយជាប្រទេសចំណូលមធ្យមនៅឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ ជាពិសេសដោយសារសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងទិដ្ឋភាពនយោបាយកំពុងមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស»។
ការចុះឈ្មោះជំរុញ
លោក ប៉ា ចាន់រឿន ស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវ និងជាអ្នកវិភាគគោលនយោបាយ មានប្រសាសន៍ថា ការកើនឡើងយឺតអាចបង្កបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍជំនាញបច្ចេកទេសដែលត្រូវការដើម្បីបំពេញតម្រូវការទីផ្សារនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត។
ក្នុងនាមជាអ្នកស្រាវជ្រាវ និងអ្នកវិភាគគោលនយោបាយ លោកបានសង្កេតឃើញថា កត្តាជាច្រើនបានរួមចំណែកដល់ការចុះឈ្មោះយឺតយ៉ាវក្នុងជំនាញបច្ចេកទេស និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ ទីមួយ លោកបានចង្អុលបង្ហាញថា សង្គមតែងតែផ្តល់តម្លៃដល់ការអប់រំជំនាញបច្ចេកទេស ដោយអនុគ្រោះដល់កម្រិតបរិញ្ញាបត្រ អនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិត។
ទីពីរ មានការខ្វះខាតការយល់ដឹងទាក់ទងនឹងអត្ថប្រយោជន៍នៃជំនាញបច្ចេកទេស។ លោកបានរៀបរាប់ថា និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សា TVET ជាច្រើនមានការតស៊ូស្វែងរកឱកាសការងារល្អ ហើយជារឿយៗទទួលបានប្រាក់ចំណូលទាប ខណៈដែលអ្នកដែលមានជំនាញឯកទេសមានទំនោរទទួលបានប្រាក់សំណងកាន់តែប្រសើរ។
បញ្ហាប្រឈមផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ជាពិសេសសម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ ក៏រាំងស្ទះដល់លទ្ធភាពបញ្ជូនកូនទៅសិក្សា ដោយសារការតស៊ូផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលផ្តល់ការគាំទ្រខ្លះៗសម្រាប់សិស្សដែលចុះឈ្មោះក្នុង TVET 1.5M ក៏ដោយ។ ទោះយ៉ាងណា លោក ចាន់រឿន ជឿជាក់ថា ជំនួយនេះមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបំពេញតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេទេ។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា គុណភាពនៃប្រព័ន្ធអប់រំក៏មានឥទ្ធិពលលើយុវជន និងការសម្រេចចិត្តរបស់មាតាបិតាទាក់ទងនឹងការចូលរៀនដែរ។
លោក ចាន់រឿន មានប្រសាសន៍ថា “យើងត្រូវតែលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃការអប់រំ ជាពិសេសជំនាញបច្ចេកទេស និងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈនៅ TVET ក្នុងចំណោមយុវជន ឪពុកម្តាយ និងសហគមន៍”។
លោកបានស្នើថា ការបង្កើនអាហារូបករណ៍ និងការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់គ្រួសារដែលងាយរងគ្រោះ អាចជួយសម្រាលបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចុះឈ្មោះក្នុងកម្មវិធី TVET ។
លោក ចាន់រឿន ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា រដ្ឋាភិបាល និងអ្នកពាក់ព័ន្ធត្រូវតែពង្រឹងគុណភាពអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេស ដើម្បីធានាថា សិស្សានុសិស្សទាំងអស់ដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាពី TVET ត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងល្អ។
លោកបានអំពាវនាវឱ្យមានការសហការកាន់តែខ្លាំងរវាងរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រី TVET អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន ដើម្បីលើកកម្ពស់សារៈសំខាន់នៃការអប់រំបច្ចេកទេស។
លោក ចាន់រឿន ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទីផ្សារការងារមានសារៈសំខាន់ ដោយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល និង TVET ផ្តល់អាទិភាពដល់ការធានាថា និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាទទួលបានការងារដែលស្របតាមជំនាញរបស់ពួកគេ និងបំពេញតម្រូវការទីផ្សារ។
លោក វណ្ណៈ បន្ថែមថា “ MLVT គួរតែបើកឱកាសសម្រាប់យុវជនទាំងអស់ មិនមែនត្រឹមតែអ្នកដែលមកពីគ្រួសារក្រីក្រ ឬងាយរងគ្រោះនោះទេ។ ប្រសិនបើបុគ្គលមានឆន្ទៈចង់រៀន ពួកគេគួរតែត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើ” ។